«αρχή άνδρα δείκνυσι»… Πιττακός
Έχω υπηρετήσει πάνω από σαράντα χρόνια σε υπηρεσίες εκκλησιαστικές και κοσμικές (εκπαίδευση). Οπότε και γνώρισα μεγάλη ποικιλία από προϊσταμένους. Γεγονός που με βοήθησε να αποκρυσταλλώσω κάποια, έστω και χονδρικά, σχετικά συμπεράσματα.
Ένα τέτοιο, για παράδειγμα, συμπέρασμα είναι ότι σε μεγάλο βαθμό η ποιότητα μιας υπηρεσίας αντικατοπτρίζει την ποιότητα του προϊσταμένου της. Όπου υπάρχουν καλοί προϊστάμενοι η καλοσύνη διαχέεται περισσότερο ή λιγότερο και στο υπόλοιπο προσωπικό. Όπου όμως οι προϊστάμενοι είναι προβληματικοί και η συμπεριφορά των υφισταμένων είναι προβληματική.
Ένα άλλο συμπέρασμα είναι ότι όταν κάποιος γίνεται φορέας κάποιας εξουσίας υφίσταται σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό μεταλλάξεις. Και δυστυχώς προς το χειρότερο. Ακόμη και άνθρωποι με ισορροπημένη πρωτύτερα συμπεριφορά, κυριεύονται από περίεργες ιδιορρυθμίες. Στα χρόνια της εκπαιδευτικής μου υπηρεσίας (γυμνάσιο-λύκειο) μόνο έναν ή δύο διευθυντές θυμούμαι, που μπόρεσαν να διατηρήσουν τη σεμνότητά και τη σοβαρότητά τους.
Εκεί όμως, όπου η μετάλλαξη παίρνει σκανδαλώδεις διαστάσεις είναι στην περίπτωση των δεσποτάδων. Όπου η, λεγόμενη, ποιμαντορική ράβδος μεταστοιχειώνεται σε ράβδο της Κίρκης. Δεδομένου ότι παραμορφώνει αυτούς, που θα την πάρουν στα χέρια τους, σε απελπιστικό βαθμό. Και ασφαλώς σ’ αυτό συντελεί τα μέγιστα ο ανεξέλεγκτος χαρακτήρας της δεσποτικής εξουσίας. Η οποία είναι μία απ’ τις τραγικότερες μεταλλάξεις στο χώρο του πνεύματος. Αφού απ’ το ιδεώδες της χριστιανικής ταπείνωσης και της διακονίας καταντάει στο ιδεώδες του υπερανθρώπου του Νίτσε.
Έτσι βλέπουμε ανθρώπινα μηδενικά να καταντούν μωραλαζόνες και να συμπεριφέρονται, όπως οι κακομαθημένες κυράτσες, που ηδονίζονται να βασανίζουν το υπηρετικό τους προσωπικό. Και ασφαλώς βρίσκονται κι εκείνοι, που προσφέρονται να υπηρετήσουν τα βίτσια και τα καπρίτσια τους. Για να πάρουν όσο γίνεται μεγαλύτερο μεράδι στη σαδιστική κακοποίηση των θυμάτων της δεσποτοκρατίας. Και επιδίδονται σε έναν μέχρι γελοιότητας ανταγωνισμό για το ποιος θα γλείψει περισσότερο το δεσπότη και το περιβάλλον του και θα διαβάλει όσο γίνεται περισσότερο τους συναδέλφους του και τους συνανθρώπου του.
Οι περιπτώσεις, κατά τις οποίες κάποιοι μητροπολίτες μπόρεσαν να διατηρήσουν την αίσθηση του μέτρου είναι ελάχιστες. Και πολύ ελαχιστότερες οι περιπτώσεις εκείνων, που, κάτω από ορισμένες συνθήκες, μπόρεσαν να ξαναβρούν τα φυσιολογικά τους όρια και την ανθρώπινη συμπεριφορά τους.
Μια τέτοια περίπτωση υπήρξε, απ’ όσο μπορώ να γνωρίζω αυτή του μακαριστού Μητροπολίτη της Ύδρας Ιερόθεου Τσαντίλη.
Είχα διοριστεί ως καθηγητής στην Αίγινα και υπηρέτησα και ως εφημέριος για μια 4ετία στη Μητρόπολή του. Με είχε καλέσει παραμονές της γιορτής της Μεταμορφώσεως, για να μου αναθέσει το πανηγυράκι, που γινόταν στο εκκλησάκι της Μεταμορφώσεως στη Σουβάλα. Συνέτρωγε με μια παρέα φίλων του στο μοναστήρι του Αγίου Νεκταρίου. Μεταξύ ων οποίων ήταν και ο βιογράφος του Αγίου αείμνηστος Σώτος Χονδρόπουλος και ο σημερινός Μητροπολίτης Σεβασμιότατος κ. Εφραίμ. Με ρώτησε σχετικά με την ενορία. Και του ανέφερα κάποια τροποποίηση, που είχαν κάνει οι επίτροποι στο αρχιτεκτονικό σχέδιο του ναού. Έγινε κυριολεκτικά θηρίο, εκτοξεύοντας εναντίον μου καταιγισμό προσβολών και χλευασμών.
Έφυγα καταπτοημένος και αφάνταστα στενοχωρημένος. Σε σημείο ώστε ούτε το μεσημέρι ούτε και το βράδυ μπόρεσα να φάω και να πιω έστω και μια γουλιά νερό. Και τα ’βαλα και με τον Άγιο Νεκτάριο, ο οποίος, αν και είχε υποστεί τα πάνδεινα απ’ το καθεστώς της δεσποτοκρατίας, επέτρεπε να συμβαίνουν τέτοια πράγμα στο μοναστήρι του. Και τότε ένιωσα μια φωνή-όχι αισθητή αλλά ενδιάθετη-να μου λέει: «Πάρε και γράψε»! Και έγραψα μια επιστολή, που δημοσιεύτηκε τότε στη «Χριστιανική». Η οποία, μεταξύ των άλλων, έλεγε: «Υπάρχουν μερικοί δεσποτάδες, που τις σαρακοστές νηστεύουν τ’ αρνίσια συκωτάκια, αλλά ολοχρονίς ροκανίζουν τις καρδιές των παπάδων»!
Ο Μητροπολίτης πήρε το μήνυμα και η αλλαγή του υπήρξε θεαματική, κατά γενική ομολογία των παπάδων, οι οποίοι δεν γνώριζαν τι είχε μεσολαβήσει. Αν στη θέση του ήταν κάποιος άλλος, κενός πνευματικού περιεχομένου, θα μπορούσε με διάφορες προφάσεις και αφορμές, στο όνομα της απεριόριστης δεσποτικής ασυδοσίας, να μου κάμει το βίο αβίωτο. Αλλά αντί, κατά το κοινώς λεγόμενο, «να μου αλλάξει τα φώτα», επέλεξε ν’ αλλάξει ο ίδιος. Και μάλιστα να μεταμορφωθεί διαμετρικά! Κι αυτό βέβαια δεν οφείλεται στη δική μου «γενναιότητα», δεδομένου ότι και την επιστολή την είχα δημοσιεύσει με ψευδώνυμο, αλλά, κατά τη γνώμη μου, αποτελεί ένα ακόμη θαύμα του μεγάλου Αγίου Νεκταρίου.
Μακάρι όλοι οι Μητροπολίτες, όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και παγκόσμια, που τιμούν και σέβονται τον Άγιο να μιμούνταν τον αείμνηστο Μητροπολίτη Ύδρας Σπετσών και Αιγίνης κυρό Ιερόθεο. Και αυτό να το έκαναν, όχι περιστασιακά, αλλά θεσμικά και μόνιμα. Έτσι ώστε από το αποκαρδιωτικό φαινόμενο των πολλαπλών παραμορφώσεων που προκαλεί η ανεξέλεγκτη δεσποτική ασυδοσία να περάσει η εκκλησία στο στάδιο των γόνιμων μεταμορφώσεων, εκ μέρους της επισκοπικής διακονίας. Με βάση τις πνευματικές και ηθικές αρχές του Ευαγγελίου. Και να μη βρίσκονται κλήρος και λαός στο έλεος της ανεξάντλητης, παράλογης και, εν πολλοίς, ανήθικης-δεσποτικής αυθαιρεσίας. Όπως δυστυχώς συχνά συμβαίνει τώρα…
παπα-Ηλίας
http://papailiasyfantis.wordpress.com
e mail: yfantisilias@gmail.com
