Το ΓΕΩΤ.Ε.Ε., Παράρτημα Κρήτης: προστασία του φοινικοδάσους Βάι και άλλων οικοσυστημάτων

Η Διοικούσα Επιτροπή του ΓΕΩΤΕ.Ε. – Π.Κ.  παρακολουθεί στενά όσα τελευταία συζητούνται στα ΜΜΕ, για τις εργασίες που γίνονται από τη Διεύθυνση Δασών Λασιθίου στα πλαίσια της υλοποίησης της εγκεκριμένης από το Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης μελέτης «Καθαρισμό Φοινικοδάσους Βάι για την αντιπυρική και τη φυτοϋγειονομική προστασία του».
Η Δ. Ε. του ΓΕΩΤΕΕ, Παραρτήματος  Κρήτης επισημαίνει τα παρακάτω:     Οι Δασικές Υπηρεσίες, συνέτασσαν, συντάσσουν και υλοποιούν μελέτες πυροπροστασίας, διαχείρισης και ανάδειξης των φυσικών οικοσυστημάτων, με βάση τις αρχές της Δασολογικής Επιστήμης, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους για τη διατήρηση και την αειφόρο ανάπτυξή τους.
    Με αφορμή τη μεγάλη πυρκαγιά στον Πρέβελη, πριν από ενάμισι περίπου χρόνο, είχε προκύψει συζήτηση, από  διαφόρους, οι οποίοι  για διαφορετικούς λόγους,  κινδυνολογούσαν και καταστροφολόγουσαν και  θεωρούσαν ότι έπρεπε να περάσει εικοσαετία με τις «κατάλληλες μελέτες» για να ανακάμψει το δασικό οικοσύστημα. Η σημερινή ανάκαμψη του φοινικοδάσους Πρέβελη, κατοχυρώνει την άποψη που εκφράσθηκε  τότε από τους δασολόγους  ότι «η κατάσταση είναι απόλυτα αναστρέψιμη με τους κατάλληλους χειρισμούς»,.  
    Το φοινικόδασος του Βάι είναι ένα από τα ομορφότερα τοπία της Κρήτης, αποτελεί τύπο οικοτόπου προτεραιότητας του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ με μεγάλη αξία για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Ωστόσο, η οικολογική και αισθητική του αξία δέχεται σοβαρή απειλή από την τουριστική πίεση.
    Για την περιοχή αυτή έχουν εκπονηθεί πολλές μελέτες επί σειρά ετών , με σημαντικότερες :
•    To Ειδικό Διαχειριστικό Σχέδιο (ΕΚΒΥ, Μουσείο Γουλανδρή, Πενταράκης 1996) το οποίο δεν έχει προχωρήσει λόγω μη έγκρισης.
•    Την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη από την Δ/ση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ το 1998, η οποία επικαιροποιήθηκε το 2008, αλλά παραμένει ακόμα στο «στάδιο της επεξεργασίας». Το ίδιο και στο Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που έχει ετοιμαστεί στα πλαίσια της ΕΠΜ.
    Οι προστατευόμενες περιοχές της Κρήτης (Εθνική και Κοινοτική Νομοθεσία), πλην του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς, στον οποίο λειτουργεί ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Λευκών Ορέων, εξακολουθούν να είναι εκτός οποιουδήποτε ολοκληρωμένου σχεδιασμού διαχείρισης και προστασίας και ιδιαίτερα η τόσο ευαίσθητη και σημαντική και μοναδική στην Ελλάδα περιοχή του ΒΑΪ
    Είναι αυτονόητη η αναγνώριση, χωρίς καμία επιφύλαξη, της δασικής υπηρεσίας, ως καθ’ ύλην αρμόδια για τον σχεδιασμό, υλοποίηση, εφαρμογή παρεμβάσεων και έργων στα δασικά οικοσυστήματα και εν γένει στις προστατευόμενες περιοχές όπου δεν υφίσταται φορέας διαχείρισης. Το παραπάνω υφίσταται όχι μόνο νομοθετικά αλλά και πρακτικά καθώς είναι η μόνη υπηρεσία με σημαντική γνώση και εμπειρία στην διαχείριση και προστασία των χερσαίων οικοσυστημάτων.

Το  ΓΕΩΤ.Ε.Ε. – Π.Κ.  υπερασπιζόταν και υπερασπίζεται   την ολοκληρωμένη προσέγγιση στα θέματα διαχείρισης των φυσικών οικοσυστημάτων. Είναι ο φορέας που σέβεται την πολυεπιστημονικότητα των θεμάτων που αφορούν το περιβάλλον αφού και το ίδιο είναι ένας τέτοιος φορέας.
Σε αυτό ακριβώς  το πλαίσιο οργανώθηκαν και υλοποιήθηκαν τον Απρίλιο του 2010,  μια σειρά από δράσεις στο Βάι, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και ΜΚΟ, που αφορούσαν στην ολοκληρωμένη ανάδειξη και προστασία της συγκεκριμένης προστατευόμενης περιοχής.
Με βάση τα παραπάνω  η Δ. Ε. του ΓΕΩΤ.Ε.Ε, Παραρτήματος  Κρήτης πιστεύει ότι :
•    Όλοι μαζί, οφείλουμε, να προκαλέσουμε διάλογο για τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών και τη δημιουργία φορέων διαχείρισής τους, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Ο διάλογος αυτό μπορεί να τεθεί υπό την αιγίδα του ΓΕΩΤΕ.Ε-Παρ.Κρήτης και να καταλήξει σε προτάσεις προς την  κεντρική εξουσία. Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως τη Σαμαριά (ΕΔΛΟ) αυτό είναι επείγουσα υποχρέωση ενώ σε κάποιες άλλες όπως το Βάι, ο Πρέβελης, το Ελαφονήσι και η Γαύδος, είναι άμεση ανάγκη.
•    Ο νέος νόμος της βιοποικιλότητας αναφέρει για μελέτες διαχείρισης που συνοδεύονται από σχέδια δράσης για τις προστατευόμενες περιοχές, χωρίς την ύπαρξη προδιαγραφών για τα συγκεκριμένα σχέδια. Η άμεση σύνταξη των παραπάνω προδιαγραφών για την ολοκλήρωση των σχεδίων δράσης είναι ζητούμενο για την πολιτεία. Στην σύνταξη αυτών των προδιαγραφών η πολιτεία θα πρέπει να αξιοποιήσει την πολυετή εμπειρία των γεωτεχνικών υπηρεσιών στη διαχείριση και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος καθώς και τη μέχρι σήμερα βιβλιογραφία.
•    Στο πλαίσιο αυτού του Νόμου γίνεται αναφορά ότι ακόμα και στις ζώνες απολύτου προστασίας μπορούν να γίνονται επεμβάσεις που στοχεύουν στην προστασία του «προστατευτέου» αντικειμένου αν αυτό κινδυνεύει από κάποιο παράγοντα.
•    Ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Λευκών Ορέων (ΕΔΛΟ) να προχωρήσει σε δημόσια παρουσίαση, του μέχρι σήμερα έργου του, ώστε να μπορέσουμε να κατανοήσουμε την αναγκαιότητα της ύπαρξης ενός τέτοιου φορέα σε κάθε προστατευόμενη περιοχή.
•    Η εφαρμογή του συμμετοχικού σχεδιασμού θα βοηθήσει σημαντικά στην υλοποίηση των έργων, προβάλλοντας τη σημασία του φοινικοδάσους για τη βιοποικιλότητα και την αειφορική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Επίσης ο συμμετοχικός σχεδιασμός θα φέρει όλους προ των ευθυνών τους και δεν θα μείνουμε μόνο σε στείρα άρνηση και κριτική.
Η Δ.Ε. του Παραρτήματος  Κρήτης- ΓΕΩΤ.Ε.Ε, θέλει να εκφράσει την αγωνία όλων των Γεωτεχνικών της Κρήτης  για το μέλλον των προστατευόμενων περιοχών της Χώρας μας και της Κρήτης ειδικότερα.
Δηλώνει ότι στην παρούσα,  η καθ’ ύλην αρμόδια υπηρεσία, είτε για να παρεμβαίνει και να υλοποιεί έργα προστασίας και διαχείρισης, είτε για να εγκρίνει τις παρεμβάσεις άλλων στην συγκεκριμένη περιοχή, είναι η Δασική Υπηρεσία Λασιθίου.
Κλείνοντας επισημαίνει ότι κανείς φορέας δεν μπορεί να λειτουργεί ως περισσότερο ή λιγότερο  τιμητής της προστασίας του περιβάλλοντος και ας επικρατήσει η λογική, η σύνεση, η διάθεση για συνεργασία  για την προάσπιση του περιβάλλοντος και εν τέλει της ζωής μας.