Εκπαιδευτικός, παιδαγωγός, καθηγητής, δάσκαλος. Όποιο όνομα κι αν του δώσουμε, η σημασία είναι η ίδια. Μία μορφή κι ο σκοπός μεγαλειώδης. Υπηρέτης της ανάγκης του ανθρώπου να γνωρίσει όσα βλέπει και να δημιουργήσει όσα φαντάζεται, να οπλιστεί με τη δύναμη του νου και ν’ ανέβει ψηλά, ερμηνεύοντας τα επίγεια, κατανοώντας τα εσώτερα, προσεγγίζοντας το μεγαλείο της ανθρώπινης οντότητας.
Γι’ αυτό ο δάσκαλος παρουσιάζεται πάντοτε σύντροφος, καθοδηγητής και γέφυρα προς το ευ ζην. Άνθρωποι απλοί, καθημερινοί που ξεφυλλίζουν το βιβλίο της ζωής τους, στέκονται πάντα στις σελίδες με τη φωτογραφία και τα λόγια του δασκάλου τους. Κατά έναν περίεργο τρόπο, τα χρώματα δεν έχουν ξεθωριάσει και το μελάνι είναι ακόμη έντονο. Γιατί ο δάσκαλος πήρε το νου και την ψυχή – εύπλαστα και τα δυο στην παιδική ηλικία – ασχημάτιστα, μπερδεμένα, άκομψα και προσπάθησε να τους δώσει μορφή και να τα στρέψει προς σκοπούς υψηλούς και μεγαλειώδεις. Μεγαλώνοντας μπορεί να άλλαξαν οι καταστάσεις, να πλούτυναν οι εμπειρίες να προστέθηκαν προβλήματα και διλήμματα και να αναζητήθηκαν λύσεις και απαντήσεις με το νου και την καρδιά. Και τότε σίγουρα τα λόγια και η καθοδήγηση του δασκάλου βγήκαν πάλι στην επιφάνεια, για να τα χρησιμοποιήσει ο καθένας όπως εκείνος τα κράτησε, τα προστάτεψε και τα διαμόρφωσε.
Δεν είναι καθόλου απλό αυτό το έργο. Φέρει ευθύνη, απαιτεί δύναμη κι επιμονή. Πώς να οδηγήσεις σωστά υπερβαίνοντας τις δυσκολίες που δημιουργούν οι συνθήκες, προσεγγίζοντας τόσο διαφορετικές προσωπικότητες, ξιφομαχώντας με τις σειρήνες που τόσο γοητευτικά και με όπλα μεγαλύτερα προσπαθούν να παρασύρουν το νέο προς άλλους δρόμους εύκολους αλλά μάταιους, κενούς κι επικίνδυνους; Σήμερα μάλιστα τέτοιες σειρήνες πολλαπλασιάζονται διαρκώς. Ηχούν τα τραγούδια τους σε κάθε βήμα και με όλα τα μέσα. Αλλάζουν τα ήθη και τις προτεραιότητες, αδυνατίζουν το πνεύμα, περιορίζουν τη φαντασία, σκληραίνουν την ψυχή, σκεπάζουν την αλήθεια, αλλοτριώνουν τον άνθρωπο από την ίδια του τη φύση. Υπηρετούν τη σύγχρονη εξουσία και τη δύναμη της ύλης. Απαξιώνουν την αληθινή παιδεία κι επιδιώκουν να μετατρέψουν την ανθρώπινη οντότητα σε μαριονέτα, που θα κινείται όπως, όσο κι όταν εκείνοι ορίζουν.
Έτσι το έργο του δασκάλου γίνεται ακόμη πιο σύνθετο. Παράλληλα έρχεται να προστεθεί και η απαξίωσή του, η υποβάθμιση που έντεχνα και σταθερά επιδιώκει η πολιτεία. Είναι βλέπετε πιο εύκολο να χειριστείς, να χρησιμοποιήσεις για ίδιους σκοπούς ανθρώπους απαίδευτους και άπλαστους. Και γίνεται επικίνδυνο, όταν έχουν γαλουχηθεί με ιδέες χωρίς ανθρωπισμό, με αξίες που ταιριάζουν στο περιβάλλον και τους νόμους της ζούγκλας. Δυσκολεύει λοιπόν το έργο του εκπαιδευτικού, θέλει να τον θέσει στο περιθώριο. Οι αξίες και οι στόχοι του αληθινού σχολείου τίθενται υπό αμφισβήτηση. Τα λόγια του δασκάλου ηχούν ρομαντικά και παρωχημένα. Η πολιτεία τον πολεμά. Αποτιμά πολύ φθηνά το έργο του. Επιδιώκει να τον απογυμνώσει από το ρόλο του και να τον εξαθλιώσει.
Έχει συμβεί και αλλού και σε άλλες εποχές. Τότε πάλι κάποιοι θέλησαν να επιβάλουν το σκοτάδι, την εξαθλίωση, την εκμετάλλευση. Φάνηκε να κερδίζουν τις μάχες. Όχι όμως και τον πόλεμο. Η ιστορία δείχνει ότι η ανθρώπινη φύση είναι τελικά προορισμένη να αναζητά την αλήθεια και την πραγματική ευτυχία εκεί όπου οδηγεί η γνώση. Και οι δάσκαλοι στέκονται πάντα αρωγοί. Δεν έμαθαν να σωπαίνουν και να καταθέτουν εύκολα τα όπλα. Συνεχίζουν να οδηγούν, να συμπορεύονται, να προσπαθούν να πλάσουν έστω μια γωνίτσα της ψυχής και του νου με την ομορφιά του ήθους και της αλήθειας.
Αυτούς τους δασκάλους όπου γης τιμά η UNESCO έχοντας καθιερώσει την 5η Οκτωβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα των Εκπαιδευτικών. Στο πλαίσιο αυτό η ΠΟΚΑΝ – ΕΛΜΕ Λασιθίου διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Ματιές στην εκπαίδευση μέσα από το θέατρο, τον κινηματογράφο και την πραγματικότητα» και σας προσκαλεί να ζωντανέψετε τις εικόνες του σχολειού και του δασκάλου, να γίνετε και πάλι παιδιά, να συντροφεύσετε τους δασκάλους που πάντα αθόρυβα και διακριτικά σας συντροφεύουν κι εκείνοι.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου και ώρα 8:00 μ.μ. στο REX με ελεύθερη είσοδο.
