Του Πρωτ. Ευαγγέλου Παχυγιαννάκη
Η «ιστορία του Τρελού νερού», στην οποία θα αναφέρομε σήμερα, περιέχεται σε δύο βιβλία του Φώτη Κόντογλου, στα «Μυστικά Ἀνθη», που φέρει τον τίτλο «Ο άρχων Μαμωνάς. Και η ιστορία του τρελού νερού» και στο «Ευλογημένο Καταφύγιο».
Η επικαιρότητα του μύθου επανέρχεται πάλι στο προσκήνιο με τον Κορωνοϊός και τις νέες προκλήσεις στο κοινωνικοπολιτικό επίπεδο της χώρας. Γιατί, πάντα έχομε την τάση αυτή της σχιζοφρένειας από αρχαιοτάτων χρόνων, και των σύγχρονων καιρών από τον Σουρή, που με σαρκασμό και ποιητική αδεία έγραφε πως στην Ελλάδα «που πλημμυρούν τα φώτα φρενοκομείο έπρεπε να γίνει πρώτα-πρώτα» και το μετέπειτα «απέραντο φρενοκομείο» του γερο-Καραμανλή, που είναι όσο ποτέ άλλοτε επίκαιρα.
Λέει, λοιπόν, ο διδακτικός μύθος του τρελού νερού: Μια φορά ήτανε ένας σουλτάνος, γνωστικός και καλός, που αγαπούσε σαν πατέρας τον κόσμο που είχε στην εξουσία του. Είχε κι έναν βεζίρη, σοφόν άνθρωπο, αστρολόγο, και δεν έκανε τίποτα ο σουλτάνος δίχως να πάρει τη γνώμη του.
Μια μέρα, λέγει ο βεζίρης στον σουλτάνο:
– «Πολυχρονεμένε σουλτάνε, σε δυο-τρεις μήνες ο Αλλάχ θα βρέξει ένα τρελό νερό, και πρέπει να το γνωρίζεις, για να κάνεις το χρέος σου από τώρα».
– «Και τί είν’ αυτό το τρελό νερό, βεζίρ εφέντη;» τον ρώτησε ο σουλτάνος.
– «Αυτό το νερό», αποκρίθηκε ο βεζίρης, «λέγεται τρελό νερό, επειδής όποιος το πιεί, ή άνθρωπος ή ζωντανό, θα τρελαίνεται και θα κάνει πράματα παλαβά κι ανάποδα απ’ ό,τι δείχνει στον άνθρωπο η φρονιμάδα που τούδωσε ο Θεός, κι έτσι θα πέσει στον κόσμο μεγάλη ταραχή και δυστυχία. Κι εμείς, οι άρχοντές του, δεν θα μπορέσουμε πια να τον κυβερνήσουμε, γιατί μηδέ ο Αλλάχ δεν μπορεί να κυβερνήσει τρελούς ανθρώπους».
– «Το λοιπόν, τι θα κάνουμε, βεζίρ εφέντη;».
– «Είναι ανάγκη, πολυχρονεμένε μου σουλτάνε, να μαζέψουμε από τώρα από τούτο το καλό νερό που πίνουμε, και να το φυλάξουμε, για να πίνουμε εμείς οι άρχοντες, ώστε να μην τρελαθούμε κι εμείς μαζί με τους άλλους, και να τους κυβερνούμε καλά και με δικαιοσύνη, αφού ο Αλλάχ τους κρέμασε στο λαιμό μας, και θα δώσουμε απολογία για τη ζωή τους». Ο σουλτάνος το παραδέχθηκε, και πρόσταξε να μαζέψουνε καλό νερό στις στέρνες του παλατιού.
Στον διορισμένο καιρό, που είπε ο βεζίρης, έβρεξε αληθινά ένα νερό τρελό και πίνοντάς το, τρελαθήκανε άνθρωποι και ζωντανά, και βγήκανε από τα φρένα τους και τα βλέπανε όλα ανάποδα, το καλό το λέγανε κακό, το γνωστικό το λέγανε τρελό, το τρελό το λέγανε σωστό, το δίκιο άδικο, το άδικο δίκιο.
Ο σουλτάνος κι ο βεζίρης πίνανε από το καλό νερό, κι έτσι είχανε σωστά τα φρένα τους, και κυβερνούσανε δίκαια και γνωστικά τον τρελό κόσμο. Μα ο κόσμος, ενώ αγαπούσε πρωτύτερα τον σουλτάνο και τον βεζίρη, τώρα, με το στριμμένο μυαλό του, ένοιωθε το δίκιο για άδικο, και φώναζε καταπάνω τους, πώς γινήκανε άδικοι και κακούργοι.
Μια μέρα, δυο μέρες, τρεις μέρες, περνούσε ο καιρός, κι ο κόσμος ολοένα αγρίευε καταπάνω στον σουλτάνο. Τότε βλέποντας ο σουλτάνος πως θα τον σκοτώνανε, φώναξε μια μέρα τον βεζίρη και του λέγει:
– «Βεζίρ-εφέντη, βλέπω πως δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε μ’ αυτούς τους παλαβούς και στο τέλος θα μας σκοτώσουνε. Το λοιπόν, ή πρέπει να περιμένουμε ένα τέτοιο τέλος, κυβερνώντας τους δίκαια και καλά, ή να πιούμε κι εμείς από το τρελό νερό, για να γίνουμε τρελοί σαν κι αυτούς, και μ’ αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να συνεννοηθούμε μαζί τους. Ο Αλλάχ θα μας συγχωρέσει που θα χαθεί η αλήθεια, μ’ αυτό που θα κάνουμε».
Έτσι κ’ έγινε. Ο σουλτάνος κι ο βεζίρης ήπιανε από το νερό και τρελαθήκανε, και κάνανε κακουργήματα και παράλογα πράγματα, μα ο λαός τους δόξαζε και τους πολυχρόνιζε και τους έλεγε πατεράδες του και φύλακες της δικαιοσύνης και της αλήθειας.
Άραγε, εμείς που δεν ήπιαμε το τρελό νερό που έχουνε πιεί οι σημερινοί άνθρωποι, και γι’ αυτό μας έχουνε για τρελούς, άραγε θα βαστάξουμε, ή θα πιούμε κι εμείς στο τέλος, να τρελαθούμε, για να μπορούμε να συνεννοηθούμε με τους άλλους τρελούς, μέσα σε τούτο το φρενοκομείο του σημερινού «πολιτισμού»;
Έτσι, σ’ αυτό το συμπέρασμα καταλήγει ο αείμνηστος Κόντογλου στον μύθο του Τρελού νερού κι όπως φαίνεται ο σημερινός Έλληνας το πίνει συχνά το τρελό νερό, αφού πρώτα το πίνουνε οι πολυχρονεμένοι που τον κυβερνάνε ή που φιλοδοξούν να τον κυβερνήσουνε. Και θα λέγαμε πως θα πρέπει να μην τους ακολουθήσομε. Να μείνομε σταθεροί στην «παλαβομάρα» μας και να συνεχίσομε να πίνομε νερό από τις στέρνες της παράδοσης, που έχουν το ζωντανό νερό κι ας μας περνάνε οι άλλοι οι έξυπνοι, οι προοδευτικοί, οι μοντέρνοι για τρελούς και παλαβούς.
Άλλωστε η Εκκλησία μας έχει και μια κατηγορία Αγίων που τους ονομάζει Σαλούς, δηλαδή τρελούς, γιατί αυτοί πηγαίνουν κόντρα στο ρεύμα‧ ανήκουν στην χορεία των «μωρῶν διά Χριστόν», εκείνων που αρνούνται τη φρονιμάδα της κοσμικής λογικής και λένε για τον εαυτό τους: «ἡμεῖς μωροί διά Χριστόν, ἡμεῖς δέ φρόνιμοι, ἡμεῖς ἀσθενεῖς, ἡμεῖς δέ ἰσχυροί‧ ἡμεῖς ἔνδοξοι, ἡμεῖς δέ ἄτιμοι» (Α΄Κοριν.4.10).
