Το λουκέτο επικρέμεται...Η Σπιναλόγκα και το (πρωθ)Yπουργείο πολιτισμού

Το μέγαρο της οδού Μπουμπουλίνας 20-22, όπου στεγάζεται σήμερα το Υπουργείο Πολιτισμού, πίσω από το Εθνικό Μουσείο και το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, πάντα το κυνηγούσαν, ως φαντάσματα, κάποιοι ανελέητοι συμβολισμοί: Εκτός του ότι ήταν από τις πρώτες πολυκατοικίες που κτίστηκαν στο κέντρο της Αθήνας, αργότερα τα δύσκολα χρόνια της χούντας, έγινε κολαστήριο όπου ελάμβαναν χώρα, πλείστα από τα βασανιστήρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ στους αγωνιστές της Δημοκρατίας. Μετέπειτα, στη μεταπολίτευση, το ΚΚΕ στέγασε εκεί την κομματική του οργάνωση της Αθήνας. Τέλος της δεκαετίας του ’80 αγοράστηκε από το Ελληνικό Δημόσιο, όπου μετακόμισε αμέσως το Υπουργείο Πολιτισμού. Οι συμβολισμοί σ’ ολόκληρη την ιστορική του διαδρομή είναι εμφανείς και αναλλοίωτοι
Το Μάρτιο του 2004, η νέα κυβέρνηση, θέλοντας να δώσει συνέχεια στους ιστορικούς συμβολισμούς, όχι του συγκεκριμένου κτιρίου, αλλά του Ελληνικού Πολιτισμού συνολικά, το μετέτρεψε σε (πρωθ)υπουργείο πολιτισμού, αναλαμβάνοντας την πολιτική του ηγεσία ο ίδιος ο Πρωθυπουργός. Ήταν κι αυτή μια από τις μοιραίες κινήσεις της «νέας διακυβέρνησης» που στην προσπάθειά της να συμβολοποιήσει μια αξία υψηλή και διαχρονική για τη χώρα, την απαξίωσε εντελώς και την ευτέλισε στην πράξη, αφού αυτή η χειρονομία του Πρωθυπουργού δεν διέθετε τη στοιχειώδη πολιτική, τεχνοκρατική και ιδεολογική βάση. Ήταν την ίδια εποχή, που σε ένα ρεσιτάλ αυθορμητισμού, άστοχο για τους ανθρώπους του πνεύματος, η γνωστή και αγαπητή σε όλους ποιήτρια Κικ Δημουλά, κάλεσε τον κ. Καραμανλή να ρίξει …μακρύτερα το ακόντιο του Πολιτισμού! Και βέβαια ο κ. Καραμανλής δεν έχασε την ευκαιρία και μίλησε (ποιητική αδεία προφανώς…) για «προτεραιότητα» και «οραματική πολιτική» στον πολιτισμό.
Δύο χρόνια σχεδόν μετά, ο ακοντιστής όχι απλώς όπηκε στους … προκριματικούς, αλλά την «προτεραιότητα» και την «οραματική» πολιτική του πολιτισμού, μπορούμε να τη δούμε όχι πολύ μακριά, αλλά στον ίδιο τον τόπο μας. Η επαγγελλόμενη «καινή πολιτιστική κτίση», διαφαίνεται με βεβαιότητα πια, να μετασχηματίζεται σε «κενό πολιτικς» για τον πολιτισμό. Κι αν πούμε για την Ελληνική επαρχία, ακόμη χειρότερα…
Παράδειγμα η Σπιναλόγκα:
Πριν ακριβώς από μια δεκαετία, πιστοποιώντας τη σημασία της στον πολιτισμό η προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, την ενέταξε σε δύο ερωπαϊκά χρηματοδοτικά μέσα (Β’ και Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης) εκταμιεύοντας μέσα σ’ αυτό το διάστημα περίπου 2,5 εκατομμύρια ευρώ, θέτοντας τις βάσεις και την αρχή στην αναστύλωση του νησιού και στην πολιτισμική ένταξή του στον τόπο μας. Παράλληλα, ωρίμαζε σταδιακά σε πολιτικό επίπεδο, η κατατεθείσα πρόταση για ένταξή της στον κατάλογο προστασίας της UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, αφού τηρεί τις προϋποθέσεις που έχει θέσει γι’ αυτές τις εγγραφές, ο παγκόσμιος οργανισμός. Μια από τις πτυχές της νέας «οραματιής» πολιτικής στον πολιτισμό, όχι μόνο για τη Σπιναλόγκα, αλλά και για ολόκληρη την Ελλάδα πιστοποιήθηκε μόλις πέρσι, όταν η χώρα μας δεν υπέβαλλε …καθόλου αίτηση στην UNESCO για κανένα μνημείο!!!
Την ίδια στιγμή (2005) η γειτονική Αλβανία, ενέτασσε στην UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας πολτιστικής κληρονομιάς, τον ιστορικό ισλαμικό οικισμό του 17ου αι. κοντά στο Αργυρόκαστρο! Οι συμβολισμοί αλληλοδιαδέχονται, μια δραματική και ζοφερή εικόνα για την πολιτιστική πολιτική της χώρας, που αν δεν την ανέκοπτε ως αντίβαρο, ο υπηεσιακός ζήλος των Ελλήνων αρχαιολόγων, θα μιλούσαμε για πραγματικό ξεπεσμό και ιστορική παρακμή
Σπιναλόγκα από ψηλάΗ Σπιναλόγκα δεν διασώθηκε όμως ούτε από την «κλονοποιημένη» παρουσία της νέας (δια)κυβέρνησης στο Δήμο Αγ. Νικολάου, που αντιλαμβάνεται τον πολιτισμό ως part time απασχόληση, και προφανώς απαξιεί για να προτάξει ως πολιτιστική παρέμβαση, όλα όσα εκείνα δεν τα σκέφτηκε μια ολιγομελής ιντελιγγέντσια. (Τι κι αν τα γράφαμε στο πρόγραμμά μας; Αγοράζονται τα λόγια;). Δεν θα τεθούν βέβαια ερωτήματ τύπου «τι έκανε η Δημοτική αρχή τέσσερα χρόνια για τη Σπιναλόγκα». Πρόβαλε την ανάγκη φωτισμού του περιμετρικού τείχους για να αποσπάσει το «τάξιμο» του «αντ’ αυτού» του Πολιτισμού. (Και πάλι εδώ δεν αγοράζονται τα λόγια…). Αυτό ήταν όλο κι όλο. Τι κι αν καταρρεύσει μεγάλο τμήμα ου βορειοανατολικού τείχους; Ας φωτίσουμε ένα ετοιμόρροπο τείχος για να «δείξουμε έργο». Ποιο ήταν το οργανωτικό σχέδιο που μπήκε επικεφαλής ο Δήμος και ο Πολιτιστικός Οργανισμός του, για την υλοποίηση της ιδέας για την UNESCO; Ποιες ήταν οι πολιτικές πρωτοβουλίες και οι πολιτικές αποφάσεις για προετοιμασία χρηματοδότησης στο επόμενο ΚΠΣ και προώθησης ενός διαχειριστικού σχεδίου για τη νησίδα, το οποίο στο μεγαλύτερο τμήμα του είναι έτοιμο; Γιατί αρνείται (…) να προτείνει τη δημιουργία φορέα για το νησί στα πλαίσια υποδείξεων των μελετών που έχουν εκπονηθεί για λογαριασμό του, και έχει αποδεχτεί ο Δήμος; Όχι, δεν προσπαθεί ο υποφαινόμενος να αποδείξει την ύπαρξη κάποιου «συνωμοτικού σχεδίου», αλλά να διαφανεί πόσο μακριά έφτασε το …ακόντιο του ολιτισμού και στο Δήμο Αγ. Νικολάου, εδώ στο Λασίθι! Προφανώς δεν χρειάζεται να είναι κάποιος μόνο «καλό παιδί» για να πετά μακρύτερα το ακόντιο…
Την ίδια στιγμή για παράδειγμα, ο Δήμος Κερκυραίων έχει την παρούσα τετραετία κορυφαίο στόχο του και είναι μπροστάρης για την εγγραφή της παλαιάς πόλης της Κέρκυρας στο κατάλογο της UNESCO, με δυναμικές πολιτικές πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις, και με ουσιαστική δουλειά σε συνεργασία με το Τοπικό Τεχνικό Επιμελητήριο και την Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων για τη σύνταξη του φακέλου υποψηφιότητας.
Η νέα διακυέρνηση, τόσο στην κεντρική πολιτική της εκδοχή όσο και στους θεσμικούς της εκφραστές στο Λασίθι, αλλά και στη δημοτική της επιμελημένη παραλλαγή, δεν μπορεί να κρύψει πλέον την πολιτική της πενία και την ακηδία της για τη Σπιναλόγκα. Τουάχιστον ας μην τολμήσουν να περικόψουν τη χρηματοδότησή της από τα υπόλοιπα του Γ’ ΚΠΣ, μια που οι φήμες οργιάζουν. Οι πολίτες και μνήμη διαθέτουν και κρίση. Και προπάντων καταλαβαίνουν τη διπλή γλώσσα…

Κωστής Ε. Μαυρικάκης.
Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ
komavr@otenet.gr

Print Friendly, PDF & Email

Από manos